Serwis Pracodawców i Przedsiębiorców Ekspert

De minimis po nowemu. Pisze Mateusz Brząkowski radca prawny POPON w TAXPRESS Prawo Pomocy Publicznej

Od 1 stycznia 2014 r. obowiązuje w krajach Unii Europejskiej nowe rozporządzenie Komisji (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis (Dz.Urz. UE L 352/1 z 24.12.2013 r.), dalej jako rozporządzenie nr 1407/2013. Zawiera ono istotne zmiany związane z wydatkowaniem pomocy o charakterze de minimis przez przedsiębiorców.

W porównaniu do dotychczas obowiązującego rozporządzenia Komisji Europejskiej nr 1998/2006 wprowadza ono dość istotne zmiany, takie jak:

1. brak konieczności badania sytuacji ekonomicznej przedsiębiorcy – co oznacza, iż nawet przedsiębiorca będący w trudnej sytuacji ekonomicznej w rozumieniu Wytycznych na ratowanie i restrukturyzację od dnia 1 stycznia 2014 r. może skorzystać z pomocy de minimis,
2. zwiększenie pułapu pomocy de minimis dla przedsiębiorstw sektora drogowego transportu pasażerskiego (ze 100 000 euro do 200 000 euro),
3. dopuszczenie pomocy de minimis dla sektora węglowego,
4. doprecyzowanie zasad dotyczących kumulacji pomocy (w przypadku połączeń i przejęcia przedsiębiorstw, podziału przedsiębiorstwa na co najmniej dwa oddzielne podmioty, kumulacja pomocy w przypadku prowadzenia działalności w sektorach objętych różnymi limitami de minimis),
5. wprowadzenie definicji pojęcia pojedynczego przedsiębiorstwa (tzw. pojedynczego organizmu gospodarczego).

Nowe rozporządzenie obowiązuje od 1 stycznia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2020 r.

Nowy (stary) limit pomocy de miNimis
Zgodnie z nowymi przepisami rozporządzenia nr 1407/2013 nie uległ zmianie ogólny limit pomocy de minimis dla pojedynczego przedsiębiorstwa. Całkowita kwota pomocy de minimis przyznanej przez państwo członkowskie jednemu przedsiębiorstwu nadal nie może przekroczyć 200 000 euro w okresie 3 lat podatkowych.

Zmiana przepisów nastąpiła jednak w wysokości limitu pomocy de minimis w sektorze transportu. Całkowita kwota pomocy de mini- mis przyznanej przez państwo członkowskie jednemu przedsiębiorstwu prowadzącemu działalność zarobkową w zakresie drogowego transportu towarów nie może przekroczyć 100 000 euro w okresie 3 lat podatkowych. Pomoc de minimis nie może także zostać wykorzystana na nabycie pojazdów przeznaczonych do transportu drogowego towarów.

Powyższe oznacza, że kwota pomocy de minimis przyznanej przez państwo członkowskie jednemu przedsiębiorstwu prowadzącemu działalność zarobkową w zakresie drogowego transportu pasażerskiego zwiększona została do 200 000 euro (ze 100 000 euro) w okresie 3 lat podatkowych. Jeżeli przedsiębiorstwo prowadzi działalność zarobkową w zakresie drogowego transportu towarów a także inną działalność, w odniesieniu do której stosuje się pułap wynoszący 200 000 euro, to w odniesieniu do tego przedsiębiorstwa stosuje się pułap wynoszący 200 000 euro, pod warunkiem że dane państwo członkowskie zapewni za pomocą odpowiednich środków, takich jak rozdzielenie działalności lub wyodrębnienie kosztów, by korzyść dotycząca działalności w zakresie drogowego transportu towarów nie przekraczała 100 000 euro oraz by pomoc de minimis nie była wykorzystywana na nabycie pojazdów przeznaczonych do transportu drogowego towarów.

Definicja pojedynczego przedsiębiorstwa
Rozporządzenie nr 1407/2013 wprowadziło również definicję tzw. pojedynczego przedsiębiorstwa (tzw. pojedynczego organizmu gospodarczego), które do tej pory nie funkcjonowało literalnie w przepisach dotyczących wydatkowania pomocy de minimis. Pod pojęciem „jednego przedsiębiorstwa” należy więc rozumieć wszystkie jednostki gospodarcze, które są ze sobą powiązane co najmniej jednym z następujących stosunków:

1. jedna jednostka gospodarcza ma w drugiej jednostce gospodarczej większość praw głosu akcjonariuszy, wspólników lub członków;
2. jedna jednostka gospodarcza ma prawo wyznaczyć lub odwołać większość członków organu administracyjnego, zarządzającego lub nadzorczego innej jednostki gospodarczej;
3. jedna jednostka gospodarcza ma prawo wywierać dominujący wpływ na inną jednostkę gospodarczej zgodnie z umową zawartą z tym podmiotem lub postanowieniami w jego akcie założycielskim lub umowie spółki;
4. jedna jednostka gospodarcza, który jest akcjonariuszem lub udziałowcem innej jednostki gospodarczej, samodzielnie kontroluje, zgodnie z porozumieniem z innymi akcjonariuszami lub udziałowcami tego podmiotu, większość praw głosu akcjonariuszy lub udziałowców tej jednostki.

Jednostki gospodarcze pozostające w jakimkolwiek ze stosunków prawnych, o których mowa w art. 2 ust. 2 lit. a)-d) rozporządzenia nr 1407/2013, za pośrednictwem jednej innej jednostki gospodarczej lub kilku innych jednostek gospodarczych również są uznawane za jedno przedsiębiorstwo.

Okres przejściowy
Jak wskazano w komunikacie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) na stronie http://uokik.gov.pl/wyjasnienia2.php#faq2065, z art. 5 ust. 3 obowiązującego do dnia 31 grudnia 2013 r. rozporządzenia KE nr 1998/2006 wynika, iż po upływie okresu jego obowiązywania wszelkie środki pomocy de minimis spełniające warunki w nim określone można wdrażać w sposób prawomocny przez kolejne 6 miesięcy. Oznacza to zatem, że o ile okres danego programu pomocowego nie został jednoznacznie ograniczony do 31 grudnia 2013 r. i program w tym terminie nie wygaśnie, czy też program został przedłużony (np. w wyniku nowelizacji rozporządzenia) do dnia 30 czerwca 2014 r., można nadal na jego pod- stawie udzielać pomocy de minimis w oparciu o zasady z rozporządzenia KE nr 1998/2006, zaś przed dniem 30 czerwca 2014 r. konieczna będzie jego nowelizacja mająca na celu dostosowanie programu do nowych zasad, określonych w rozporządzeniu KE nr 1407/2013.

W ocenie UOKiK z uwagi na dość późne przy- jęcie przez KE nowego rozporządzenia (dopiero 18 grudnia 2013 r.), w Polsce funkcjonuje znaczna liczba programów de minimis korzystających z okresu przejściowego.

Jak podkreśla UOKiK, konsekwencją zastosowania okresu przejściowego jest obowiązek bezwzględnego przestrzegania w wymienionym okresie zasad z rozporządzenia KE nr 1998/2006 pomimo faktu, iż zasady określone w nowym rozporządzeniu KE nr 1407/2013 są de facto korzystniejsze dla przedsiębiorców. Przykładowo więc, pomimo faktu zwiększenia w nowym rozporządzeniu KE limitu pomocy de minimis dla przedsiębiorstw sektora drogowego transportu pasażerskiego (do 200 000 euro), czy też braku konieczności oceny sytuacji ekonomicznej, podmiot udzielający pomocy de minimis w okresie przejściowym będzie musiał stosować nadal zasady surowsze wynikające z rozporządzenia KE nr 1998/2006, a zatem np. dla sektora drogowego transportu pasażerskiego limit 100 000 euro, czy też odmawiać udzielenia pomocy przedsiębiorcy w trudnej sytuacji ekonomicznej.

Dlatego też w ocenie UOKiK, w stosunku do tych programów pomocowych (ustaw, rozporządzeń, aktów prawa miejscowego) będących we właściwości poszczególnych resortów (gmin – w zakresie aktów prawa miejscowego), które przewidują stosowanie zasad wynikających z rozporządzenia KE nr 1998/2006 do dnia 30 czerwca 2014 r. zasadne byłoby rozważenie ich nowelizacji już teraz, tak aby nowe zasady de minimis, wynikające z rozporządzenia KE nr 1407/2013 i de facto korzystne nie tylko dla przedsiębiorców, ale również wiążące się z odciążeniem podmiotów udzielających pomocy od konieczności dalszego badania sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw, zaczęły obowiązywać jak najwcześniej.

Autor: Mateusz Brząkowski radca prawny
Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych